Θέτοντας την δραματική υποβάθμιση της δημοκρατικής νομιμοποίησης ως κρίσιμο πρόβλημα του νέου εκλογικού συστήματος για την εκπροσώπηση των αιρετών της Αυτοδιοίκησης, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Γιώργος Σωτηρέλης καταθέτει τις απόψεις του σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση του REAL POLITIK.
Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Γιώργος Καμίνης (Βουλευτής Επικρατείας του Κινήματος Αλλαγής, πρώην δήμαρχος Αθηναίων), ο Μίλτος Χατζηγιαννάκης (Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, πρώην δήμαρχος Σκύρου), ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος (Πρόεδρος Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης), ο Απόστολος Καλογιάννης (Δήμαρχος Λαρισαίων, Επικεφαλής της Προοδευτικής Αυτοδιοικητικής Συνεργασίας στην ΚΕΔΕ) και ο Θωμάς Κρεβετζάκης (Αντιδήμαρχος Ρεθύμνης – επικεφαλής της παράταξης «Οι πολίτες μπροστά – Ένας Δήμος για όλους»).
Αφορμή για αυτή τη συζήτηση στάθηκε το νομοσχέδιο για την αλλαγή του εκλογικού συστήματος και την μετάβαση από το ισχύον σύστημα «απλής αναλογικής» σε ένα σύστημα όπου θα εκλέγεται δήμαρχος και περιφερειάρχης εφ’ όσον ο συνδυασμός του θα έχει συγκεντρώσει το 43 + 1%. Με το νέο όριο καταργείται το 50% συν 1 ως παραδοσιακή σταθερά πολιτικής νομιμοποίησης. Παράλληλα, η πρώτη παράταξη θα συγκεντρώνει τα 3/5 των εδρών. Οι δε έδρες μειώνονται σημαντικά και ταυτόχρονα, επιβάλλεται πλαφόν εισόδου της τάξεως του 3%, που θα περιορίσει κατά πολύ την εκπροσώπηση μικρότερων παρατάξεων, εξαλείφοντας πλήρως τις πολύ μικρές παρατάξεις από τον αυτοδιοικητικό χάρτη.
Κεντρικό ζήτημα για τη Δημοκρατία
Ξεκαθαρίζοντας ότι το εκλογικό σύστημα αποτελεί «κεντρικό ζήτημα για τη Δημοκρατία», που δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται υπό το πρίσμα «μικροκομματικών σκοπιμοτήτων», ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Γιώργος Σωτηρέλης τονίζει ότι: «Οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν πρέπει να ρυθμίζουν κατά το δοκούν το εκλογικό σύστημα». Επισημαίνει, μάλιστα, ότι «στο εκλογικό σύστημα δοκιμάζεται η ποιότητα της Δημοκρατίας και η πολιτική νομιμοποίηση, ειδικότερα, των αντιπροσωπευτικών οργάνων».
Θίγοντας το ζήτημα της πολιτικής νομιμοποίησης των αιρετών εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης (Δήμοι και Περιφέρειες), ο Γ. Σωτηρέλης θεωρεί ότι το σύστημα εκλογής με 50% συν 1 είναι οριακά ανεκτό τόσο από συνταγματική όσο και από πολιτική σκοπιά. Ενώ δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετος με το 42% συν 1 που είχε προβλεφθεί το 2006 με το Νόμο Παυλόπουλου και τώρα με την παραλλαγή αυτού, με το 43% συν 1, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η πρώτη παράταξη καταλαμβάνει τα 3/5 των εδρών αλλά και τίθεται πλαφόν εισόδου 3%. Παράλληλα, ως προς το ισχύον σύστημα «απλής αναλογικής», όπως θεσπίσθηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνει ότι ναι μεν είναι «ημιτελές» και προβληματικό, ως προς την διοικητική αποτελεσματικότητα πλην όμως «δεν πάσχει από την άποψη της συνταγματικότητας».
Αντισυνταγματική η πρόταση Βορίδη
Ειδικότερα, ο Γ. Σωτηρέλης θεωρεί αντισυνταγματική την πρόταση Βορίδη, επισημαίνοντας ότι με την σχετική απόφαση της Ολομέλειάς του, το 2009 – και παρά το ότι υπήρχε αντίθετη απόφαση του αρμόδιου Τμήματος- το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν ήρθη στο ύψος των περιστάσεων και έδειξε αδυναμία αλλά και απροθυμία να αρθεί στο ύψος ενός Συνταγματικού Δικαστηρίου, των δικαστηρίων άλλων χωρών. Εξηγεί ότι με το 43% συν 1 παραβιάζεται κατάφωρα «η αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου», καθώς με αυτό δεν υπηρετείται διόλου η διοικητική αποτελεσματικότητα, δεδομένου αυτή διασφαλιζόταν και με το παραδοσιακό σύστημα του 50% + 1. Το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η δραστική μείωση της δημοκρατικής νομιμοποίησης του δημάρχου ή του περιφερειάρχη, η οποία πλέον οδηγεί – χωρίς καμία απολύτως αιτιολογία – σε πλήρη αναντιστοιχία του ποσοστού με το οποίο εκλέγεται με το ποσοστό 3/5 που ούτως ή άλλως λάμβανε ο συνδυασμός του και με το σύστημα του 50% + 1.
Συμπερασματικά, επισημαίνει ο Γ. Σωτηρέλης, η πρόταση αυτή αποσκοπεί απλώς στην «μακιαβελική» εξυπηρέτηση μικροκομματικών σκοπιμοτήτων, χωρίς καμία διάθεση να βρεθεί μια λύση που θα εξισορροπεί αρμονικά την ισοδυναμία της ψήφου με την διοικητική αποτελεσματικότητα. Εν κατακλείδι, «είναι ένας νόμος εκτρωματικός διότι είναι και αντισυνταγματικός και αντιδημοκρατικός» .
Πλαφόν εισόδου
Με την επισήμανση ότι το πλαφόν εισόδου του 3% στις βουλευτικές εκλογές «έχει νόημα για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός των πολιτικών δυνάμεων και να μπορεί να υπάρξει κυβερνησιμότητα», ο Γ. Σωτηρέλης υπογραμμίζει ότι στην Αυτοδιοίκηση αυτό λειτουργεί «αποτρεπτικά» για την συμμετοχή μικρότερων παρατάξεων χωρίς κανένα λόγο. Ουσιαστικά, πρόκειται για «έμμεση αποτροπή μιας ευρύτερης πλουραλιστικής εκπροσώπησης», η οποία, πέρα από το ότι είναι αναγκαία, ούτως ή άλλως δεν επηρεάζει την διοικητική αποτελεσματικότητα, δεδομένου ότι , ούτως ή άλλως, η πρώτη παράταξη παίρνει τα 3/5 των εδρών. «Γιατί επομένως ενοχλεί το να υπάρχουν μικρότερες από το 3% παρατάξεις, που φέρουν και μία άλλη φωνή μέσα στην αυτοδιοίκηση;», διερωτάται ο Γ. Σωτηρέλης.
Παραβίαση του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Παρότι, ο Γ. Σωτηρέλης θεωρεί προβληματικό το ισχύον σύστημα της «απλής αναλογικής», που ψηφίσθηκε όταν ήταν κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, θεωρεί ότι οι επιλογές της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας να αλλάξουν εκ των υστέρων και αυθαίρετα τους όρους του τοπικού αντιπροσωπευτικού συστήματος αντίκεινται ευθέως στο Σύνταγμα και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση. «Διότι οι πολίτες ψήφισαν περιφερειακούς δημοτικούς και τοπικούς συμβούλους αλλά και οι υποψήφιοι κατήλθαν στις εκλογές για τα αντίστοιχα συμβούλια με κάποια νομοθετικά δεδομένα», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Ειδικότερα δε επισημαίνει ότι η απόφαση ενίσχυσης της πρώτης παράταξης, «αποδυναμώνοντας τα συμβούλια και ενισχύοντας υπέρμετρα την παρουσία της στην Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής», συνιστά και «παραβίαση του Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας». «Δεν είναι ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης, αλλά τα συμβούλια που βρίσκονται στο κέντρο βάρους της Αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας που ισχύει στη χώρα μας με υπερνομοθετική ισχύ», εξηγεί ο Γ. Σωτηρέλης.
Με αυτό το σκεπτικό, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου προτρέπει «όλους όσοι εμπλέκονται να κινηθούν δικαστικά και να αμφισβητήσουν αυτές τις επιλογές, προσβάλλοντας τις σχετικές διοικητικές πράξεις, «ώστε να ανατραπεί αυτό το νόθο σύστημα, έστω για την διετία που απομένει…».
Η πρόταση
Με την επισήμανση ότι όλα τα δημοκρατικώς προηγμένα ευρωπαϊκά κράτη έχουν βρει λύσεις για ένα σταθερό εκλογικό σύστημα στην Αυτοδιοίκηση, ο Γ. Σωτηρέλης καλεί τα κόμματα «να καταλήξουν σε ένα κοινό εκλογικό σύστημα που θα λειτουργήσει για τα επόμενα χρόνια, το οποίο θα συνδυάζει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό την ισοδυναμία της ψήφου με τη διοικητική αποτελεσματικότητα έξω και πέρα από μικροκομματικές λογικές!». «Όλα τα υπόλοιπα είναι κατά την άποψη μου προφάσεις εν αμαρτίαις», καταλήγει.
Σε μια τέτοια δε κατεύθυνση η πρότασή του είναι ένα εκλογικό σύστημα σύμφωνα με το οποίο όποια παράταξη κερδίζει το 50% +1 θα εκλέγει όχι μόνο δήμαρχο ή περιφερειάρχη αλλά και έναν αριθμό συμβούλων ίσο με τον αριθμό των αντιδημάρχων ή των αντιπεριφερειαρχών (θα εκλέγει δηλαδή το «εκτελεστικό» του αντίστοιχου ΟΤΑ) ενώ οι υπόλοιποι σύμβουλοι θα εκλέγονται με απλή αναλογική και με ενιαίο κατάλογο, με γνωστή πάντως την ένταξή τους σε συγκεκριμένο συνδυασμό. Έτσι, διασφαλίζεται η πλήρης ισοδυναμία της ψήφου με την αναλογική εκλογή του μεγαλύτερου μέρους των συμβούλων αλλά η πρώτη παράταξη θα διαθέτει στο συμβούλιο και έναν επιπλέον αριθμό συμβούλων, προκειμένου να υπηρετείται και η διοικητική αποτελεσματικότητα αλλά και να διασφαλίζεται η δυνατότητα εκλογής για πρόσωπα με διοικητικές ικανότητες και πείρα, που θα μπορούν να συνεργασθούν αρμονικά με τον επικεφαλής της παράταξης, εφ’ όσον εκλεγεί.
Print
Discussion about this post