Πράσινο φως δίνει η γνωμοδότηση της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων στην ενίσχυση του ενεργειακού κόστους των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ). Ως εκ τούτου, είναι πολιτική επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη εάν έστω και την τελευταία στιγμή και λίγο πριν την επίσημη προκήρυξη των εθνικών εκλογών της 21η Μαΐου 2023 θα καλύψει ή όχι το υπερβάλλον ενεργειακό κόστος, κατά 60% όπως άλλωστε είχε δεσμευτεί ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας ενώπιον των δημάρχων. Σημειωτέον ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία της Ένωσης των ΔΕΥΑ, το υπερβάλλον ενεργειακό κόστος αγγίζει πλέον τα 150 εκατ. ευρώ! Σε περίπτωση, λοιπόν, που δεν δοθεί γενναία κρατική επιχορήγηση στις ΔΕΥΑ, ο κίνδυνος χρεοκοπίας τους είναι κάτι περισσότερο από εμφανής!
Παρότι, πρόσφατα έχει ψηφιστεί ειδική ρύθμιση για την οικονομική ενίσχυση των ΔΕΥΑ, αυτή δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη, γιατί περιελάμβανε την επιφύλαξη να κριθεί η επιχορήγηση ως παράνομη κρατική ενίσχυση. Ως εκ τούτου, η ρύθμιση φαινόταν να είναι κενή περιεχομένου. Όμως, αυτό ανατράπηκε με την πρόσφατη γνωμοδότηση της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων (ΚΕΜΚΕ) που αναγνωρίζει ότι οι ΔΕΥΑ είναι φυσικό και νόμιμο μονοπώλιο, η δραστηριότητά τους δεν παραβιάζει τους κανονισμούς περί νόθευσης του ανταγωνισμού και υπό αυτές τις προϋποθέσεις, η κρατική επιχορήγησή τους δεν συνιστά παράνομη κρατική ενίσχυση.
Αναλυτικά, η ΚΕΜΚΕ στη γνωμοδότησή της, που απεστάλη στο υπουργείο Εσωτερικών την 27η Μαρτίου 2023, επί του σχεδίου της υπουργικής απόφασης για την επιχορήγηση των ΔΕΥΑ για την εξόφληση δικαστικών και συναφών υποχρεώσεών τους μπορεί να γίνει «υπό τον όρο ότι θα διασφαλισθεί ότι δεν θα διεπιδοτηθούν οι τυχόν λοιπές οικονομικές δραστηριότητες των Δ.Ε.Υ.Α., μπορεί να υποστηριχθεί ότι το σχεδιαζόμενο μέτρο δεν πληροί την προϋπόθεση περί νόθευσης του ανταγωνισμού και του ενδοενωσιακού εμπορίου και συνεπώς δεν ενέχει στοιχεία κρατικής ενίσχυσης».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αιτιολογική βάση της γνωμοδότησης της ΚΕΜΚΕ, που επισημαίνει ότι «η λειτουργία των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης από τις Δ.Ε.Υ.Α. θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συνιστά νόμιμο μονοπώλιο». Κι αυτό γιατί «παρόλο που το αποκλειστικό αυτό δικαίωμα (σ.σ. της παροχής ύδρευσης και αποχέτευσης) δεν αναφέρεται ρητά στο άρθρο 1 του Ν. 1069/1980, από την όλη δομή του νόμου αλλά και από την εφαρμογή στην πράξη του νόμου αυτού ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης παρέχονται μονοπωλιακώς από τις ΔΕΥΑ σε πληθυσμό διαβιούντα στις περιοχές αρμοδιότητάς τους από δίκτυα που είναι μοναδικά και ανήκουν στα πάγια περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης», αναφέρεται στην γνωμοδότηση της ΚΕΜΚΕ. Ως προς το τελευταίο μάλιστα, «σημειώνεται ότι σημαντική ομοιότητα των ΔΕΥΑ με τις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αποτελεί το γεγονός ότι κατέχουν ιδιοκτησιακά τα δίκτυα υποδομής ύδρευσης και αποχέτευσης των περιοχών που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους (άρθρο 8 ν. 1069/1980)», αναφέρεται στην ίδια γνωμοδότηση.
Αναφερόμενη στο νομικό κενό που υπάρχει στις κείμενες διατάξεις, η γνωμοδότηση της ΚΕΜΚΕ υπογραμμίζει ότι αν και «ουδείς εκ των νόμων που ρυθμίζουν τη λειτουργία των ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και ΔΕΥΑ δεν περιλαμβάνει ρητή απαγόρευση για την παροχή των ίδιων υπηρεσιών από οποιονδήποτε άλλον φορέα, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι μία τέτοια απαγόρευση συνάγεται εμμέσως αλλά σαφώς από την απουσία οικείου νομοθετικού πλαισίου που θα επέτρεπε την δραστηριοποίηση του σε τομείς της ύδρευσης και τις αποχετεύσεις». «Εν τούτοις χρειάζεται να παρασχεθεί και σχετική τεκμηρίωση από τις αρμόδιες υπηρεσίες ότι ο νόμος δεν δίνει τη δυνατότητα σε άλλους πλην των ΔΕΥΑ φορείς», υπογραμμίζει η γνωμοδότηση της ΚΕΜΚΕ.
Στο ίδιο κείμενο γίνεται αναφορά και στον τελευταίο νόμο για την Ρυθμιστική Αρχή με την ΚΕΜΚΕ να υποστηρίζει ότι πάροχοι νερού (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και ΔΕΥΑ) έχουν αποκλειστικό δικαίωμα παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, που μνημονεύεται ρητά και στην έκθεση ανάλυσης συνεπειών της ρύθμισης. «Βάσει των ανωτέρω, μπορεί να υποστηριχθεί ότι ουδείς άλλος φορέας ή νομική πρόταση, πέραν των συγκεκριμένων δημοσίων και δημοτικών φορέων που αναφέρονται ανωτέρω, δύναται να είναι πάροχος υπηρεσιών ύδατος».
Η γνωμοδότηση της ΚΕΜΚΕ εξηγεί γιατί δεν προβλέπεται ιδιωτικοποίηση της παροχής ύδατος, αναφέροντας: «Η παροχή της δημόσιας υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης ανήκει αποκλειστικά στο κράτος και σε αντίθεση με άλλες πρώην δημόσιες επιχειρήσεις (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΤΑ κλπ.), οι οποίες έχουν ιδιωτικοποιηθεί και λειτουργούν ως επιχειρήσεις στον χώρο της αγοράς, η δημόσια υπηρεσία ύδρευσης και αποχέτευσης πρέπει κατά το Σύνταγμα να παρέχεται από το κράτος στο σύνολο των κατοίκων της χώρας υπό όρους δημόσιας υπηρεσίας και δεν επιτρέπεται η μετατροπή του σε επιχείρηση που λειτουργεί με γνώμονα το κέρδος». «Συνεπώς, συνάγεται το συμπέρασμα ότι συντρέχει η προϋπόθεση απουσίας ανταγωνισμού για την εν λόγω αγορά», υπογραμμίζει η ΚΕΜΚΕ στην γνωμοδότησή της. Επισημαίνει, μάλιστα, πως «στην περίπτωση υποδομών δικτύου με ευρεία γεωγραφική κάλυψη που αποτελούν φυσικά μονοπώλια, δηλαδή για τις οποίες θα ήταν οικονομικά ασύμφορη η δημιουργία δεύτερης τέτοιας υποδομής, δεν είναι πιθανός ο ανταγωνισμός μεταξύ υποδομών. «Συνεπώς, η προϋπόθεση αυτή πληρούται για τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης που αποτελούν φυσικό μονοπώλιο στη σχετική γεωγραφική περιοχή», αναφέρεται στο κείμενο της γνωμοδότησης.
Ως προς τη νομιμότητα της κρατικής επιδότησης των ΔΕΥΑ και προκειμένου το ποσόν των 50 εκατ. ευρώ, που προτίθεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη να δώσει, να μην δοθεί για άλλες δραστηριότητες των ΔΕΥΑ, όπως είναι η τηλεθέρμανση, παρά μόνον για ό,τι αφορά τις υπηρεσίες της ύδρευσης και της αποχέτευσης, που συνιστούν «νόμιμο μονοπώλιο». Με αυτά τα δεδομένα, η ΚΕΜΚΕ γνωμοδοτεί υπέρ της κρατικής επιχορήγησης των ΔΕΥΑ για την κάλυψη του ενεργειακού κόστους.
Discussion about this post