Το τέλος ταφής φέρνει στην επιφάνεια τα αδιέξοδα της ανακύκλωσης στην Ελλάδα

Print

Σταγόνα που ξεχείλισε το «ποτήρι» της ανακύκλωσης συνιστά η υποχρεωτική επιβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων στους Δήμους με το κόστος διαχείρισης απορριμμάτων να μετακυλίεται στους δημότες, χωρίς να απολαμβάνουν τα οφέλη των όσων πληρώνουν και χωρίς να έχουν ανταποδοτικές υπηρεσίες ανακύκλωσης. Μπορεί η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας να ετοιμάζεται να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της τελευταίας απόφασης του υπουργείου Εσωτερικών για την άρση της αναδρομικής παρακράτησης των 240 εκατ. ευρώ για το τέλος ταφής, αλλά η κατάσταση της χώρας μας ως προς την επίτευξη στόχων ανακύκλωσης είναι κάτι περισσότερο από δεινή.

Το θέμα φέρνει στην Βουλή το ΠΑΣΟΚ με εφ’ όλης της ύλης ερώτηση προς την υπουργό Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως και τον υπουργό Περιβάλλοντος, Θεόδωρο Σκυλακάκη. «Καταρρέει η ανακύκλωση στην Ελλάδα», επισημαίνουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ τη στιγμή που το μεγαλύτερο σύστημα ανακύκλωσης, η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) προχωρά σε «παύση των εργασιών της ανακύκλωσης, αφού οι συμβάσεις που έχει συνάψει η ΕΕΑΑ με τους ΟΤΑ Α’ Βαθμού είναι στον αέρα!». Πρόκειται για τις συμβάσεις για την οργάνωση και διαχείριση της ανακύκλωσης των αποβλήτων συσκευασίας, τις δαπάνες επένδυσης και λειτουργίας των Κέντρων Διαλογής Απορριμμάτων και Υλικών και την παροχή εξοπλισμού (κάδων και οχημάτων), με τους ΟΤΑ να πραγματοποιούν την συλλογή και την συντήρηση του εξοπλισμού.

Παράλληλα, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επισημαίνουν ότι εισπράξεις από τα τέλη συσκευασίας έχουν καταρρεύσει, πράγμα που λειτουργεί ανασταλτικά στα έσοδα της ΕΕΑΑ, προκειμένου να μπορέσει να λειτουργήσει την ανακύκλωση. Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», «για το 42% των παραγόμενων αποβλήτων συσκευασιών δεν καταβάλλεται καμία εισφορά για την ανακύκλωση από τους υπόχρεους παραγωγούς συσκευασιών, αφού παρανόμως οι επιχειρήσεις αυτές δεν έχουν συμβληθεί µε κάποιο από τα συστήματα, βάσει των υποχρεώσεων που απορρέουν από άρθρο 84 του τον Ν.4819/2021 (για Διευρυμένη Ευθύνη Παραγωγού συσκευασιών),  με αποτέλεσμα να χάνονται από το σύστημα ανακύκλωσης ετησίως περί τα 24 εκατ. ευρώ».

Στην εικόνα διάλυσης, έρχεται να προστεθεί η υποχρεωτική επιβολή του τέλους ταφής προς τους Δήμους, που σύμφωνα με τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αυτό συνιστά «διαιώνιση της τιμωρητικής λογικής προς τους ΟΤΑ Α’ Βαθμού», καθώς καλούνται να πληρώσουν 240 εκατ. ευρώ για τα έτη 2022, 2023 και του πρώτου εξαμήνου του 2024. «Η εξέλιξη αυτή όχι μόνο ακυρώνει την τακτική επιχορήγηση του Υπουργείου Εσωτερικών προς τους Δήμους ύψους 200.000.000 ευρώ για το 2024, αλλά θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη βιωσιμότητα των προϋπολογισμών τους», υπογραμμίζουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.

«Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο δεν προχωρούν τα προγράμματα ανακύκλωσης, τόσο καθίσταται δυσχερέστερη η μείωση του ποσοστού της ταφής των αστικών στερεών αποβλήτων, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται ένας φαύλος κύκλος σε βάρος των ΟΤΑ Α’ βαθμού, οι οποίοι στιγματίζονται δυσανάλογα ως ρυπογόνοι, χωρίς όμως να διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα», επισημαίνουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.

Ως εκ τούτου, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ερωτούν την υπουργό Εσωτερικών, Νίκη Κεραμεώς και τον υπουργό Περιβάλλοντος, Θεόδωρο Σκυλακάκη τα εξής:

1. Πόσες συμβάσεις μεταξύ του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών της ΕΕΑΑ με τους ΟΤΑ Α’ Βαθμού βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ισχύ όσον αφορά τους «μπλε κάδους» ανακύκλωσης; Σε περιπτώσεις λήξης των συμβάσεων, ποιες δράσεις και πρωτοβουλίες πρόκειται να αναληφθούν προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι στόχοι της ανακύκλωσης συσκευασιών, όπως ορίζονται από τα οικεία Εθνικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων και τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων και το άρθρο 82 του ν. 4819/2021 για τους στόχους ανακύκλωσης συσκευασιών;
2. Ποια μέτρα εξετάζονται προκειμένου να συνεχιστεί η καταβολή των εισφορών προς τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης από τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών, καθώς και όσων εισφοροδιαφεύγουν, με διαφυγή πόρων από την ανακύκλωση συσκευασιών, ενώ πως εξασφαλίζεται ο έλεγχος από τον υποστελεχωμένο Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης, ο οποίος βάσει του ν. 4819/2021 πρέπει να ασκεί εποπτεία και έλεγχο επί των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης και των υπόχρεων παραγωγών;
3. Επετεύχθη η συμμόρφωση των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών με τις απαιτήσεις του Τμήματος Α’ του Παραρτήματος VII του Μέρους Β’ του ν. 4819/2021 που ήταν προγραμματισμένη μέχρι την 1.1.2024; Ποια μέτρα αναβάθμισής τους έχουν ληφθεί σύμφωνα με το τροποποιημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, όπως δημοσιεύτηκε με την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 5 της 18ης Απριλίου 2023 (Α’ 94);
4. Ποια μέτρα προτείνονται για την προσβασιμότητα, την εξυπηρέτηση των πολιτών και την γεωγραφική κάλυψη, αναφορικά με την συλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών στους Δήμους, το επόμενο διάστημα προβλημάτων με το υπάρχον Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης;
5. Ποιες πρωτοβουλίες εξετάζονται ώστε να προωθηθεί η τοποθέτηση «καφέ κάδων» στα γεωγραφικά όρια των ΟΤΑ Α’ Βαθμού στο πλαίσιο της συνολικότερης διαχείρισης των αποβλήτων τροφίμων;
6. Σε ποιο στάδιο υλοποίησης βρίσκεται η δημιουργία Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ), οι οποίες σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων ήταν μόλις πέντε το 2020;
7. Σε ποιο στάδιο υλοποίησης βρίσκεται η δημιουργία Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ), όπου σύμφωνα με το τροποποιημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (Πράξης Υπουργικού Συμουλίου 5 της 18ης Απριλίου 2023, Α’ 94) κατά τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027 αναμένεται να επενδυθούν συνολικά 600 εκατομμύρια ευρώ;
8. Ως προς την καταβολή του τέλους ταφής εκ μέρους των ΟΤΑ Α’ Βαθμού εντός του 2024 για τα έτη 2022 και 2023 εξετάζονται μέτρα οικονομικής αποσυμφόρησης, προκειμένου να μην διακινδυνευθεί η εκτέλεση των προϋπολογισμών τους κατά τα επόμενα έτη;
9. Με ποια επιστημονική μελέτη ορίστηκε το ποσό του τέλους ταφής ανά τόνο αποβλήτων καθώς και η κλιμακωτή ετήσια αύξησή του, έως του ποσού των 55 ευρώ ανά τόνο, από την 1.1.2027;
10. Η απόφασή σας (Υπουργείο Εσωτερικών 15/12/2023, ΑΔΑ: ΡΠ8Μ46ΜΤΛ6-Ζ89) ορίζει την αναδρομική καταβολή του τέλους ταφής των απορριμμάτων των ετών 2022, 2023 και του πρώτου εξαμήνου του 2024 και την κατανομή ανά Δήμο. Ειδικά για τους Δήμους της Αττικής, από ποιόν φορέα έχετε αντλήσει τα ποσοτικά στοιχεία (ποσότητες ταφής απορριμμάτων) επί των οποίων έγινε ο υπολογισμός του ποσού του τέλους ταφής;
11. Προσανατολίζεται η κυβέρνηση στην υιοθέτηση ενός εναλλακτικού μοντέλου από το ισχύον που αφορά την σύνδεση του τέλους ταφής με την αυτόματη παρακράτηση από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους;
12. Ποιες δράσεις θα αναληφθούν προκειμένου να ενισχυθούν οι υπηρεσίες καθαριότητας των ΟΤΑ Α’ Βαθμού με το κατάλληλο προσωπικό και εξοπλισμό;
13. Κατά ποιο τρόπο θα ενισχυθεί ο εποπτικός ρόλος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης ως προς τα συστήματα και τους φορείς εναλλακτικής διαχείρισης; Θα ενισχυθεί ο οργανισμός με προσωπικό και πόρους;
14. Υπάρχει σκοπιμότητα στην συνεχιζόμενη απαξίωση του ΕΟΑΝ , με απώτερο στόχο την απορρόφησή του από την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024, βάσει του Άρθρου Άρθρο 23 για τις Μεταβατικές διατάξεις της Ανεξάρτητης Αρχής;
15. Ποιες πρωτοβουλίες συμμόρφωσης προς την ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχουν αναληφθεί μέχρι σήμερα;