Σε εφαρμογή μπαίνει ο θεσμός των συμβούλων ακεραιότητας στα υπουργεία, προκειμένου να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια και χρηστή διοίκηση σε όλα τα επίπεδα διοίκησης. Έτσι, λοιπόν, αρμόδια ανεξάρτητη αρχή, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας εξέδωσε την πρώτη πρόσκληση ενδιαφέροντος για την κάλυψη δεκαπέντε (15) θέσεων Συμβούλων Ακεραιότητας στα αυτοτελή γραφεία συμβούλου ακεραιότητας υπουργείων, η οποία λήγει την 7η Ιουνίου 2024 ημέρα Παρασκευή και ώρα 23:59. Οπότε, μπαίνει πλέον σε εφαρμογή ο νόμος του 2021, προϋπόθεση του οποίου ήταν να έχουν συσταθεί και να λειτουργούν στα υπουργεία οι Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου.
Ποια υπουργεία εξαιρούνται
Σύμφωνα με την πρόσκληση ενδιαφέροντος, σύμβουλοι ακεραιότητας θα τοποθετηθούν στα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Υγείας, Υποδομών και Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ανάπτυξης, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Δικαιοσύνης, Πολιτισμού, Μετανάστευσης και Ασύλου, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Τουρισμού και Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Με βάση το νόμο του 2021, από τη σύσταση αυτοτελών γραφείων ακεραιότητας εξαιρούνται τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Εξωτερικών, Κλιματικής Αλλαγής, Ναυτιλίας και Προστασίας του Πολίτη, όπου εκεί απασχολούνται ένστολοι και διπλωματικοί υπάλληλοι.
Στα λεγόμενα «πολιτικά» υπουργεία, λοιπόν, αναμένεται να τοποθετηθούν οι σύμβουλοι ακεραιότητας. Οι εν λόγω σύμβουλοι είναι πιστοποιημένοι από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και ασκούν έργο εσωτερικού ελέγχου για περιπτώσεις διαφθοράς, σύγκρουση συμφερόντων σε ό,τι αφορά τοποθετήσεις σε ανώτερες θέσεις ή σε ζητήματα κήρυξης διαγωνισμών.
Συγκεκριμένα, στα καθήκοντα του συμβούλου ακεραιότητας είναι μεταξύ άλλων να:
α) Παρέχει εξατομικευμένη συμβουλευτική συνδρομή για ζητήματα δεοντολογίας και ακεραιότητας που αντιμετωπίζει ο υπάλληλος κατά την ενάσκηση των υπηρεσιακών του καθηκόντων, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων, όπως η σεξουαλική παρενόχληση, οι διακρίσεις, ο εκφοβισμός, η ηθική παρενόχληση και η σύγκρουση συμφερόντων.
β) Παραλαμβάνει αναφορές από τους υπαλλήλους του φορέα, για περιστατικά παραβίασης ακεραιότητας ή διαφθοράς και ασκεί διαμεσολάβηση, προκειμένου να επιληφθούν τα όργανα του φορέα ή εξωτερικοί φορείς που είναι αρμόδιοι για τη διερεύνησή τους.
γ) Παρακολουθεί τη διαδικασία της διερεύνησης της αναφοράς και ενημερώνει σχετικά τον υπάλληλο που την υπέβαλε.
Δεν πρόκειται για έναν «τοποτηρητή», αλλά για τρίτο μάτι της Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου η κρατική μηχανή να λειτουργεί εύρυθμα και αποτελεσματικά. Ο σύμβουλος ακεραιότητας είναι ο επικεφαλής της αυτοτελούς υπηρεσίας και δεν αφορά μόνον τα 15 αυτά υπουργεία, αλλά και τις Ανεξάρτητες Αρχές, όπως και τους Δήμους και τις Περιφέρειες, τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ανήκουν στη Γενική Κυβέρνηση, «εφ’ όσον αυτό κρίνεται απαραίτητο λόγω των αρμοδιοτήτων του φορέα και του αριθμού των υπαλλήλων που υπηρετούν σε αυτόν», αναφέρεται στον σχετικό νόμο (Ν. 4795/2021). Εξάλλου, η στελέχωση της αυτοτελούς υπηρεσίας μπορεί να γίνει και από υπαλλήλους της υπηρεσίας.
Τα καθήκοντά τους
Η θεσμοθέτηση του συμβούλου ακεραιότητας συνιστά εισαγωγή της διεθνούς εμπειρίας στην ελληνική Δημόσια Διοίκηση, καθώς θα αποτελεί συνεργάτη των εργαζομένων, αλλά και της Διοίκησης. Προϋπόθεση για την καλή επιτέλεση των καθηκόντων του συμβούλου ακεραιότητας είναι να έχει συσταθεί και να λειτουργεί η Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου. Επί της ουσίας, ο σύμβουλος ακεραιότητας είναι επιφορτισμένος με το να:
α) Ενημερώνει και συνεργάζεται με τη διοίκηση του φορέα, τη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου και την οργανική μονάδα που είναι αρμόδια για θέματα διοικητικής υποστήριξης και ανθρώπινου δυναμικού, για την ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών και προτύπων ακεραιότητας εντός του φορέα.
β) Διατυπώνει προτάσεις βελτίωσης των μηχανισμών πρόληψης, αποτροπής και εντοπισμού προς τον επικεφαλής του φορέα, όταν εντοπίζει περιστατικά παραβιάσεων ακεραιότητας.
γ) Συντάσσει Ετήσια Έκθεση και την υποβάλλει στον επικεφαλής του φορέα και στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών και διαδικασιών ακεραιότητας που χρησιμοποιεί ο φορέας, το έργο που επιτελέστηκε, καθώς και για την πορεία των υποθέσεων που χειρίστηκε.
Επί της ουσίας, ο σύμβουλος ακεραιότητας είναι ένα βήμα εκσυγχρονισμού της λειτουργίας του κράτους, καθώς θα μπορεί να συμβάλει στην βελτίωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, προκειμένου να επιτυγχάνεται η ετήσια στοχοθεσία, αλλά και για να πατάσσεται η διαφθορά, όπως και να αντιμετωπίζονται άμεσα πράξεις ή συμπεριφορές που είναι επιλήψιμες!
(Δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα Political, σελ. 14)
Discussion about this post