Πιο θερμό και πιο ξηρό θα είναι αυτό το καλοκαίρι με την Μεσόγειο θα βρίσκεται πλέον σε κατάσταση συναγερμού. Αυτό δείχνει η τελευταία έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής «Κοπέρνικος», που εκδόθηκε προ ημερών και εντοπίζει επιδεινούμενη την κατάσταση ξηρασίας στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, περιέχονται και συστάσεις για την καλύτερη διαχείριση των υδάτων κυρίως στις περιοχές που πλήττονται από την ξηρασία.
Επιδεινούμενη η κατάσταση σε όλη την Ευρώπη
Η έκθεση του Κοπέρνικου εντοπίζει ότι πλέον «οι συνθήκες ξηρασίας πλήττουν μεγάλα τμήματα της ανατολικής και νότιας Ευρώπης, την περιοχή της Μεσογείου και τις χώρες της Βαλτικής». Επίσης, εντοπίζει ότι «η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή πλήττονται επίσης σοβαρά». Αναφορικά με την θερμοκρασία, εντοπίζει ότι αυτή κινείται «άνω του μέσου όρου» σε Σκανδιναβία, χώρες της Βαλτικής, Άλπεις, ανατολική Μεσόγειο και ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη, κατάσταση που βαίνει επιδεινούμενη λόγω «της παρατεταμένης έλλειψης βροχοπτώσεων». Σημειώνει, μάλιστα, ότι «οι χαμηλές ροές επηρεάζουν τα ποτάμια κυρίως στην ανατολική Ευρώπη, στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, στη βόρεια Γερμανία, στις χώρες της Μπενελούξ και στην Τουρκία». Ενώ, τα πιο πρόσφατα δεδομένα για τον ποταμό Ρήνο «δείχνουν ένα αρχικό κρίσιμο στάδιο για τη εσωτερική ναυσιπλοΐα», αναφέρεται στην τελευταία έκθεση του Κοπέρνικου.
Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι «εάν οι συνθήκες αυτές διατηρηθούν», δηλαδή εάν η θερμοκρασία κινηθεί το καλοκαίρι σε υψηλότερη από τον μέσο όρο, «οι επιπτώσεις στη βλάστηση είναι πιθανότερο να εμφανιστούν τους επόμενους μήνες». «Από την αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζεται κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου», αναφέρεται στην έκθεση του Κοπέρνικου, ενώ για την περίοδο της Άνοιξης έως τις αρχές του καλοκαιριού ο βορράς αναμένεται να είναι θερμότερος του μέσου όρου, όπως και ξηρός.
Η διακύμανση των βροχοπτώσεων
Στα τέλη Μαρτίου 2025, ο τυποποιημένος Δείκτης Βροχόπτωσης 3 – δηλαδή ο δείκτης που υπολογίζεται για περίοδο συσσώρευσης 3 μηνών – δείχνει πιο υγρές από τις κανονικές συνθήκες τις περιοχές κυρίως στην Ιβηρική Χερσόνησο και ορισμένες περιορισμένες περιοχές της Γαλλίας και της Ιταλίας. Ξηρές ανωμαλίες εντοπίζονται στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου, στην ανατολική Ευρώπη, στη νοτιοδυτική Ρωσία, στη βόρεια πλευρά των Άλπεων, σε ορισμένες περιοχές της Γερμανίας, της Μπενελούξ, της Δανίας και στο βόρειο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία.
Ταυτόχρονα, ο τυποποιημένος Δείκτης Βροχόπτωσης 1 – δηλαδή ο δείκτης που υπολογίζεται για περίοδο συσσώρευσης ενός μήνα – δείχνει πολύ ξηρές ανωμαλίες τον τελευταίο μήνα που συσσωρεύτηκαν στη βόρεια Γερμανία, τη Μπενελούξ, τη Δανία, τη νότια Σκανδιναβία, το μεγαλύτερο μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, την κεντροδυτική και ανατολική Τουρκία και τη νότια Ουκρανία. Αυτό το πρότυπο, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τους τρεις προηγούμενους μήνες, εκτιμά μια πιθανή κρίσιμη εξέλιξη όσον αφορά τους κινδύνους ξηρασίας για τους επόμενους μήνες.
Χαμηλή η εδαφική υγρασία
Με βάση τα στοιχεία του Κοπέρνικου φαίνεται ότι «στα τέλη Μαρτίου 2025, η ανωμαλία του δείκτη εδαφικής υγρασίας παρουσιάζει αρνητικές ανωμαλίες στο μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Μεσογείου και της βόρειας Αφρικής, γεγονός που υποδηλώνει ξηρότερες από τις συνήθεις εδαφικές συνθήκες». Οι συνθήκες αυτές οφείλονται κυρίως σε συνδυασμό χαμηλών βροχοπτώσεων και υψηλών θερμοκρασιών. Το πρότυπο αυτό συνάδει με εκείνο της έλλειψης βροχοπτώσεων που συσσωρεύτηκε τους προηγούμενους μήνες, όπως φαίνεται από τους χάρτες των τυποποιημένων δεικτών βροχόπτωσης για τους τρεις μήνες και τον ένα μήνα. «Ορισμένες από τις περιοχές με τις ισχυρότερες αρνητικές ανωμαλίες βροχόπτωσης επηρεάστηκαν επίσης από υψηλότερες θερμοκρασίες, οι οποίες επιτάχυναν την απώλεια νερού από το έδαφος λόγω της αυξημένης εξατμισοδιαπνοής», αναφέρεται στην ίδια έκθεση. Επίσης, «ορισμένες περιοχές εμφανίζουν ανωμαλία εδαφικής υγρασίας κάτω από -2, που αντιστοιχεί σε πολύ ισχυρή αρνητική ανωμαλία και είναι η ξηρότερη κατηγορία για τον δείκτη αυτό».
Εκτεταμένος ο κίνδυνος ξηρασίας
Επίσης, στις αρχές Απριλίου 2025, ο δείκτης χαμηλής ροής (LFI) αναδεικνύει κρίσιμες συνθήκες κινδύνου υδρολογικής ξηρασίας κυρίως στην ανατολική Γαλλία, τη Γερμανία, τις νοτιοανατολικές περιοχές της Βαλτικής Θάλασσας, τις δυτικές Άλπεις και σε μεγάλες περιοχές της ανατολικής Ευρώπης (ιδίως στην Πολωνία), την ανατολική Μεσόγειο και τη δυτική Ρωσία. Παρόμοιες συνθήκες επηρεάζουν, τοπικά, ορισμένες περιοχές της νότιας Σκανδιναβίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας.
Η μείωση της ροής συσχετίζεται σαφώς με την έλλειψη βροχοπτώσεων τους τελευταίους μήνες. Αξίζει να σημειωθεί η ταχεία μεταβολή των συνθηκών ροής των ποταμών σε σχέση με το προηγούμενο 10ήμερο (τέλη Μαρτίου 2025). Ενώ στην Τουρκία παρατηρήθηκε μείωση του κινδύνου, στη Γερμανία, την Πολωνία και τη νότια περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας παρατηρήθηκε ταχεία επιδείνωση των συνθηκών χαμηλής ροής. Ειδικότερα, είναι αξιοσημείωτη η αλλαγή από σχεδόν μηδενική επικινδυνότητα στα τέλη Μαρτίου 2025 σε υψηλή επικινδυνότητα στις αρχές Απριλίου 2025 κατά μήκος σχεδόν ολόκληρου του ποταμού Ρήνου.
Μεσόγειος και Μέση Ανατολή αντιμέτωπες με παρατεταμένη ξηρασία
«Μέχρι τα τέλη Μαρτίου, οι συνθήκες ξηρασίας επιδεινώνονται σταδιακά στην ανατολική, νοτιοανατολική και κεντρική Ευρώπη, ενώ η Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρή και παρατεταμένη ξηρασία σε μεγάλες περιοχές», αναφέρεται στην έκθεση του Κοπέρνικου. Ενώ, «στην Ιβηρική Χερσόνησο, οι έντονες βροχοπτώσεις του χειμώνα και της άνοιξης οδήγησαν σε ακραίες επιπτώσεις και ζημιές στη βλάστηση σε ορισμένα τμήματα της νοτιοανατολικής περιοχής», αναφέρεται στην ίδια.
Σύμφωνα με τον Συνδυασμένο Δείκτη Ξηρασίας για τα τέλη Μαρτίου 2025, η κεντρική, η ανατολική και η νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, βιώνουν διευρυνόμενες συνθήκες προειδοποιητικής ξηρασίας. Παρόμοιες συνθήκες εκτιμάται ότι επικρατούν επίσης σε διάσπαρτες περιοχές στη νότια Ιταλία και αναδύονται στη βορειοδυτική Ευρώπη (Σουηδία, Ιρλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο). Στην περιοχή της Μεσογείου, π.χ. στο μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αφρικής, στην Κύπρο, στην κεντρική και νοτιοανατολική Τουρκία και στη Μέση Ανατολή, εκτιμάται ότι επικρατούν ήδη συνθήκες ξηρασίας συναγερμού.
Περισσότερη ξηρασία από τις αρχές του καλοκαιριού
Οι προβλέψεις πολλαπλών συστημάτων για τους επόμενους μήνες, από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 2025, υπογραμμίζουν ξηρότερες από τις κανονικές συνθήκες στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τη βόρεια Γαλλία, τη Μπενελούξ, τη βόρεια Γερμανία, τη Δανία, τη νότια Σκανδιναβία και ολόκληρη την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Υγρότερες από τις μέσες συνθήκες προβλέπονται στην Ιβηρική Χερσόνησο, την κεντρική Ιταλία, τις ανατολικές Άλπεις και την Ελλάδα.
Θερμότερες συνθήκες έως τον Ιούλιο του 2025
Με βάση τις εποχιακές προβλέψεις της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής «Κοπέρνικος», είναι πιθανό να επικρατήσουν θερμότερες από τις συνήθεις συνθήκες στην Ευρώπη έως τον Ιούλιο του 2025. Οι προβλέψεις για τις βροχοπτώσεις είναι γενικά κοντά στο μέσο όρο.
Πάντως, το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Ευρώπης αναμένεται να επηρεαστεί από ανωμαλίες χαμηλής ροής καθ’ όλη τη διάρκεια του Μαΐου 2025, ενώ οι ακραίες ανωμαλίες χαμηλής ροής ενδέχεται να επηρεάσουν τη νοτιοανατολική Σκανδιναβία, τη δυτική Ρωσία και τη νοτιοανατολική Τουρκία. Στις περιοχές που επισημάνθηκαν, η παρατεταμένη έλλειψη βροχοπτώσεων και οι θερμότερες από το μέσο όρο θερμοκρασίες επηρεάζουν δυνητικά τις ροές των ποταμών, με άμεσες επιπτώσεις στη γεωργία, τα οικοσυστήματα, τη ναυσιπλοΐα και την παραγωγή ενέργειας.
Τέλος, στην έκθεση του «Κοπέρνικου» αναφέρεται η σύσταση ότι «η διαχείριση των υδάτινων πόρων θα πρέπει να σχεδιάζεται με προσοχή, ώστε να περιορίζονται οι επιπτώσεις και να προσδιορίζονται οι δράσεις που πρέπει να αναληφθούν».
Φωτογραφία: PEXELS – Mario A. Villeda
Discussion about this post