Την ώρα που είναι σε εξέλιξη η συζήτηση για την διαμόρφωση του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης αναφορικά με τις αρμοδιότητες, ερωτήματα γεννώνται για την συνέχιση υπαγωγής των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στους Δήμους, που ενώ από το 2010 μεταφέρθηκαν σε αυτούς, η λειτουργία τους είναι προβληματική λόγω σοβαρής έλλειψης προσωπικού, υλικοτεχνικού υπολογισμού και μεγάλου όγκου διεκπεραίωσης πολεοδομικών και οικοδομικών υποθέσεων. Το μεν Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας δια του προέδρου του, Γιώργου Στασινού υποστηρίζει ότι οι ΥΔΟΜ πρέπει να επιστρέψουν στην δικαιοδοσία του κράτους. Οι δε δήμαρχοι συνεχίζουν να πιέζουν για διατήρηση των ΥΔΟΜ στην δικαιοδοσία των Δήμων απαιτώντας για τις αναγκαίες προσλήψεις. Ενώ, οι μηχανικοί των Δήμων υποστηρίζουν ότι η μεταφορά των Πολεοδομιών από τις Νομαρχίες στους Δήμους το 2010 «απέτυχε» και ζητούν την αναγκαία στελέχωση των υπηρεσιών και την ανανέωση του υλικοτεχνικού εξοπλισμού. Το ζήτημα επανήλθε στον δημόσιο διάλογο με αφορμή την ημερίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανώτατων Σχολών (ΠΟ – ΕΜΔΥΔΑΣ), που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στον χώρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
Επιμένει το ΤΕΕ δια του Γ. Στασινού
«Οι ΥΔΟΜ πρέπει να μεταφερθούν στο κράτος και κατά το μεταβατικό στάδιο πρέπει αποδοθούν οικονομικά κίνητρα στους υφιστάμενους υπαλλήλους», τόνισε ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Γιώργος Στασινός, επαναλαμβάνοντας την θέση που έχει διατυπώσει και στο παρελθόν με αφορμή την διαμάχη με την ΚΕΔΕ και τους Δήμους για το ζήτημα εφαρμογής του μπόνους δόμησης με βάση το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό. ο πρόεδρος του ΤΕΕ απέδωσε στους δημάρχους την μη αποτελεσματική λειτουργία των ΥΔΟΜ με μεγάλες καθυστερήσεις στην διεκπεραίωση υποθέσεων που αφορούν κυρίως οικοδομικές άδειες. «Οι δήμαρχοι μετακινούν τους μηχανικούς σε άλλες υπηρεσίες και οι ΥΔΟΜ είναι υποστελεχωμένες», είπε ο Γιώργος Στασινός. Ο ίδιος θύμισε ότι για την αναπλήρωση αναγκαίου υλικοτεχνικού εξοπλισμού σε μέρος των ΥΔΟΜ «το ΤΕΕ έκανε διαγωνισμό προμηθειών και παρέδωσε εξοπλισμό στους Δήμους». Παράλληλα, ο Γιώργος Στασινός υποστήριξε ότι «η ψηφιοποίηση αρχείων των ΥΔΟΜ θα βοηθούσε στην καλύτερη εξυπηρέτηση των ιδιοκτητών και όλων των εμπλεκόμενων με την οικοδομική δραστηριότητα».
Τι απαντά η ΚΕΔΕ στο ΤΕΕ
«Οι Δήμοι θέλουν να διατηρήσουν τις ΥΔΟΜ στην αρμοδιότητά τους, αλλά αυτό απαιτεί την αναγκαία στελέχωση», τόνισε ο Α Αντιπρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Απαντώντας, μάλιστα, στην τοποθέτηση του προέδρου του ΤΕΕ, ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος είπε: «Εάν επιχειρηθεί να εφαρμοστεί η άποψη του κ. Στασινού που δυστυχώς, όπως πληροφορούμαι, υιοθετεί και ο πρωθυπουργός, δηλαδή να μεταφερθούν οι ΥΔΟΜ στο κράτος, τότε θα υπάρξουν σοβαρές τριβές». «Οι ΥΔΟΜ είναι εργαλεία για τις πόλεις μας και πρέπει σε πρώτο χρόνο να γίνεται έλεγχος για τα αυθαίρετα», υπογράμμισε ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Σημείωσε, μάλιστα, σε επικριτικό τόνο ότι «τον Σεπτέμβριο του 2024 θεσπίστηκαν οι ελεγκτές αυθαιρέτων, που θα είναι ιδιώτες από το Μητρώο Ελεγκτών Δόμησης, χωρίς όμως η απόφαση τους να έχει την βαρύτητα της κρατικής σφραγίδας».
Εν όψει σύνταξης του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης
Ο Α Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος αναφερόμενος στον εν εξελίξει διάλογο για την σύνταξη του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης αναφορικά με τις αρμοδιότητες είπε: «Στην επιτροπή για τις αρμοδιότητες συμμετέχει και ο γ.γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εύθυμης Μπακογιάννης». «Γίνεται προσπάθεια οι ΥΔΟΜ να φύγουν από τους Δήμους και να μεταφερθούν στο κράτος», είπε διαμαρτυρόμενος ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Στον ίδιο καταγγελτικό τόνο, ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος έστρεψε τα βέλη του κατά του προέδρου του ΤΕΕ και είπε: «Ο κ. Στασινός δεν θέλει οι ΥΔΟΜ να ανήκουν στους Δήμους, γιατί δεν θέλει να μην υπάρχει έλεγχος, όπως έγινε και με την υπόθεση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού». «Κι έχει ανοίξει ένα γαϊτανάκι περί διαφθοράς στις ΥΔΟΜ όπως στην Χαλκιδική και την Ρόδο, για να περάσει ο έλεγχος κεντρικά, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν η τοπικότητα». Απαντώντας δε στην σκληρή κριτική που άσκησε ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γ. Στασινός στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την απόφαση της Ολομέλειας του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου που ακύρωσε το μπόνους δόμησης, το οποίο προβλεπόταν στο Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, ο Α Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος είπε: «Δεν μπορεί να κρίνονται οι αποφάσεις a la carte!».
Συνεχείς οι συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη
Πάντως, τα προβλήματα στις ΥΔΟΜ, 15 χρόνια μετά τη μεταφορά μέσω «Καλλικράτη» των τότε Πολεοδομιών από τις καταργούμενες Νομαρχίες στους Δήμους, όχι απλώς δεν έχουν επιλυθεί, αλλά έχουν επιδεινωθεί δραματικά. Αυτό δεν το διαπιστώνουν μόνον οι υπάλληλοι και οι μηχανικοί των ΥΔΟΜ, αλλά και ο Συνήγορος του Πολίτη με σειρά συστάσεων, παρεμβάσεων προς την Διοίκηση, αλλά και ειδικών εκθέσεων. Από το βήμα της ημερίδας της ΠΟ – ΕΜΔΥΔΑΣ, η βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη για θέματα Ποιότητας Ζωής, Δάφνη Φιλιππάκη έθιξε το γενικό πλαίσιο μιλώντας για την συστηματική παραβίαση της πολεοδομικής νομοθεσίας, αλλά και την παράνομη δόμηση που καταπατά δημόσιο χώρο, περιβαλλοντικά προστατευμένους χώρους, ακόμη και αρχαιολογικούς χώρους. «Παρατηρείται ανοχή από την Διοίκηση στην αυθαιρεσία λόγω μη ελέγχου», τόνισε η Δάφνη Φιλιππάκη. Θίγοντας το ζήτημα της διοικητικής υποστήριξης των ΥΔΟΜ προς άλλους Δήμους πλην των Δήμων, όπου είναι η έδρα τους, η Δάφνη Φιλιππάκη παρατήρησε ότι: «Η διοικητική υποστήριξη των ΥΔΟΜ δεν έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά».
Αναποτελεσματική η διοικητική υποστήριξη
Η μη επαρκής διοικητική υποστήριξη των Δήμων από τις κατά τόπους ΥΔΟΜ είναι μια μεγάλη πληγή όχι μόνον για την μη αποτελεσματική εξυπηρέτηση των ιδιωτών, αλλά και για την αδυναμία διενέργειας ελέγχων σε τυχόν ανεπάρκειες στις οικοδομικές μελέτες, στις επικίνδυνες κακοτεχνίες, αλλά συνηγορεί άθελά της στην συντέλεση επί σκοπόν αυθαιρεσιών στον δομημένο ή στον δημόσιο χώρο. Αυτό είναι ένα ζήτημα που το θίγουν και οι ιδιώτες μηχανικοί – εργολάβοι. Αλλά πολύ περισσότερο οι ίδιοι οι μηχανικοί των ΥΔΟΜ καθώς όλα τα παραπάνω επισείουν αστική, διοικητική και ποινική ευθύνη για τους ίδιους. Κι όλα αυτά τη στιγμή που το ηλεκτρονικό σύστημα e-adeies δεν μειώνει τον γραφειοκρατικό φόρτο, καθώς αυτός είναι μεν ψηφιακός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν απαιτείται ο τυπικός έλεγχος μεγάλου όγκου πληροφοριών και εγγράφων χωρίς να υφίσταται και να λειτουργεί ο απαιτούμενος υλικοτεχνικός εξοπλισμός. Να το πούμε πιο απλά: Στις περισσότερες ΥΔΟΜ δεν υπάρχουν σύγχρονοι ηλεκτρονικές υπολογιστές, ούτε σύγχρονοι εκτυπωτές.
Πολυνομία και νομοθετική ασάφεια
Ειδικά με τις αλλαγές στο Νέο Οικοδομικό Κανονισμό μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπως και με την πρώτη μεταβατική ρύθμιση συμμόρφωσης, αλλά και με την τελευταία ρύθμιση δια χειρός του νέου υπουργού, Σταύρου Παπασταύρου «ο φόρτος εργασίας των ΥΔΟΜ έχει αυξηθεί, γιατί αυτή την περίοδο καλούμαστε να ακυρώσουν ή να αναθεωρήσουμε οικοδομικές άδειες», είπαν στο πλαίσιο της ημερίδας της ΠΟ – ΕΜΔΥΔΑΣ οι μηχανικοί των ΥΔΟΜ. Παρατήρησαν, μάλιστα, ότι «λόγω της νομοθετικής ασάφειας, των πολλών αλλαγών της νομοθεσίας, που μπορεί να γίνεται και με τροπολογίες και με εν γένει αποσπασματική νομοθέτηση υπάρχει μεγάλη δυσκολία στην ερμηνεία της νομοθεσίας». «Το πρόσφατο παράδειγμα της επιμέρους, αλλά σημαντικής αλλαγής στο Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, αλλά και της εφαρμογής του νέου Προεδρικού Διατάγματος για τα οικόπεδα σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων μας φέρνει αντιμέτωπους τόσο με τους ιδιοκτήτες και τους εργολάβους, όπως και με τις ανώτερες υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος, οι οποίες δεν μας δίνουν σαφείς κατευθύνσεις για τις ειδικές περιπτώσεις οικοδομών ή ιδιοκτησιών, που όμως δεν συνιστούν εξαίρεση, αλλά τον κανόνα!», είπαν με απελπισία οι μηχανικοί των Δήμων.
Η διοικητική υποστήριξη των ΥΔΟΜ σε αριθμούς!
Αυτά είναι απλώς δυο παραδείγματα από τις πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές. Όμως οι μηχανικοί των ΥΔΟΜ μαζί με τον μεγάλο φόρτο εργασίας που είναι απότοκο της πολυσύνθετης γραφειοκρατίας και της υποστελέχωσης είναι σε πολλές περιπτώσεις επιφορτισμένοι με παράλληλα καθήκοντα. Αφ’ ενός αυτά που πρέπει να εκτελέσουν και εντός των τεχνικών υπηρεσιών των Δήμων, αλλά και αυτά που πρέπει να εκτελέσουν σε όμορους Δήμους, στους οποίους οι μεγάλες ΥΔΟΜ παρέχουν υπηρεσίες διοικητικής υποστήριξης.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε η ΠΟ – ΕΜΔΥΔΑΣ στη δημοσιότητα, από τους 332 δήμους της χώρας οι 168 (51%) διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ οι 164 δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ (49%). Στην Αττική, από τους 66 δήμους οι 34 δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ. Οι μεγαλύτερες ΥΔΟΜ εξακολουθούν να είναι του Δήμου Αθηναίων που εξυπηρετεί και τους δήμους Βύρωνα, Δάφνης – Υμηττού, Καισαριανής, Ζωγράφου, Ηλιούπολης και Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας). Η ΥΔΟΜ Πειραιά εξυπηρετεί και τους δήμους Κορυδαλλού, Περάματος, Αγκιστρίου, Αίγινας, Κυθήρων, Σπετσών, Ύδρας και μερικώς τον Πόρο. Η ΥΔΟΜ Αγίας Παρασκευής εξυπηρετεί τους Δήμους Βριλησσίων, Παπάγου – Χολαργού, Πεντέλης, Φιλοθέης – Ψυχικού και Χαλανδρίου). Η ΥΔΟΜ Νέας Ιωνίας εξυπηρετεί τους Δήμους Γαλατσίου, Ηρακλείου, Λυκόβρυσης – Πεύκης και Μεταμόρφωσης. Ενώ η ΥΔΟΜ Αιγάλεω εξυπηρετεί τους Δήμους Αγίας Βαρβάρας, Αγίων Αναργύρων – Καματερού, Ιλίου και Πετρούπολης.
Απογοητευτική η κατάσταση των ΥΔΟΜ στα νησιά
Η ΠΟ – ΕΜΔΥΔΑΣ χαρακτηρίζει «απογοητευτική» την κατάσταση τα νησιά. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, από τους 34 δήμους μόνον οι 12 διαθέτουν ΥΔΟΜ. Ενώ, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου οι 7 Δήμοι από τους 11 διαθέτουν ΥΔΟΜ. Στην δε Περιφέρεια Ιονίων Νήσων μόνον οι 5 Δήμοι από τους 11 διαθέτουν ΥΔΟΜ. Αναφορικά με την διοικητική υποστήριξη, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι η ΥΔΟΜ Θήρας εξυπηρετεί την Ανάφη, την Ίο, τη Σίκινο και τη Φολέγανδρο. Η ΥΔΟΜ της Ρόδου παρέχει διοικητική υποστήριξη στο Καστελλόριζο, την Τήλο, τη Χάλκη και τη Σύμη, τη Σύρου, την Κέα, την Κύθνο και τη Μύκονο! Σημειωτέον ότι κανένας από τους 35 μικρούς νησιωτικούς δήμους (έως 3.500 κάτοικοι) δεν διαθέτει ΥΔΟΜ.
Η υποστελέχωση σε αριθμούς!
Σύμφωνα με την καταγραφή της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) συνολικά στις ΥΔΟΜ όλης της χώρας απασχολούνται 1.033 μηχανικοί όλων των κλάδων, πανεπιστημιακής και τεχνικής εκπαίδευσης. Ακόμη 99 άτομα άλλων ειδικοτήτων εργάζονται επίσης εκεί. Ωστόσο, η νομοθεσία απαιτεί την ύπαρξη πέντε μηχανικών από διαφορετικές ειδικότητες για να πιστοποιήσει την επάρκεια μιας πολεοδομίας. Σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΕΤΑΑ, 28 ΥΔΟΜ απασχολούν μόνο ένα (1) μηχανικό, 28 ΥΔΟΜ απασχολούν δύο (2) μηχανικούς, 16 ΥΔΟΜ μόλις τρεις (3) μηχανικούς, ενώ 22 ΥΔΟΜ δεν απασχολούν ούτε ένα μηχανικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. «Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υποστελέχωσης και σημαντικό ποσοστό των ΥΔΟΜ δεν διαθέτει ορισμένες από τις βασικές ειδικότητες μηχανικών για την αποτελεσματική λειτουργία τους», καταλήγει και η μελέτη της ΕΕΤΑΑ.
Φωτογραφία: PEXELS – David Bedh
Discussion about this post